ОЦІНКА ВМІСТУ НІТРАТІВ У МОЛОЦІ КОРОВ’ЯЧОМУ СИРОМУ ПРОТЯГОМ РОКУ

Автор(и)

DOI:

https://doi.org/10.37406/2706-9052-2025-3.5

Ключові слова:

молоко коров’яче, вміст нітратів, безпечність молока, денітрифікація

Анотація

Продукти харчування тваринного походження меншою мірою контролюються на вміст нітратів (за винятком ковбас), оскільки вони не є потенційним джерелом надходження в організм споживачів цих речовин. Водночас молоко коров’яче також може бути джерелом додаткового надходження нітратів в організм, тому особливо актуальним є контроль їх вмісту в молоці, яке є щоденним компонентом раціону багатьох споживачів, включно з дітьми. Підвищений вміст нітратів у молоці може виникати внаслідок надходження нітратів до організму корови з кормами або водою, особливо за умов порушення технології годівлі, зниження активності мікрофлори рубця чи неякісних кормів. Тому ефективність перетворення нітратів у травному тракті корів прямо впливає на якість молочної продукції. Метою роботи було визначення можливих сезонних змін кількості нітратів у молоці коров’ячому, отриманому від двох порід корів – голштинської та чорно-рябої. Для визначення кількості нітратів у молоці використовували стандартний метод з використанням відновлення кадмієм і аналізування інжекційного потоку після діалізу. Установлено, що в молоці сирому, отриманому від голштинської і чорно-рябої порід корів у літні місяці, вміст нітратів суттєво не відрізнявся і був у межах від 2,9 до 6,5 мг/кг молока. Водночас не виявлено вірогідної залежності щодо впливу породи корів на вміст нітратів у молоці за однакового раціону й типу годівлі тварин. У березні вміст нітратів у молоці голштинської і чорно-рябої порід корів у всіх господарствах був вірогідно більший, ніж у січні. До того ж у березні на фермах № 2 та № 3 з голштинськими породами корів та у двох із чорно-рябими кількість нітратів у молоці перевищувала, хоч і несуттєво, значення в 10 мг/кг. Отже, можливе збільшення вмісту нітратів у молоці потребує ґрунтовніших досліджень щодо механізмів надходження їх у молоко за сучасної технології утримання та годівлі корів.

Посилання

Васів Р.О., Гунчак В.М., Гуфрій Д.Ф., Мусієнко Т.Т. Нітратно-нітритний токсикоз у тварин і птиці, шляхи його усунення та отримання якісної продукції від них. Інформаційний листок Львівського центру науково-технічної і економічної інформації. 2001. № 1. С. 6.

ДСТУ ISO 14673-3/IDF 189-3:2015. Молоко та молочні продукти. Визначення масової частки нітратів і нітритів. Ч. 3 : Практичний метод з використанням відновлення кадмієм та аналізування інжекційного потоку після діалізу (ISO 14673-3:2004 (IDF 189-3:2004), IDT).

Колесник Т.Л., Колесник А.О., Яковлєв І.О. Формування споживчих властивостей варених ковбас за показником безпеки. Прогресивні техніка та технології харчових виробництв ресторанного господарства і торгівлі. 2014. № 2. С. 304–314.

Мусієнко М.Т., Крижанівський Я.Й., Кухтин М.Д., Гащак О.Я., Кваша В.І. Вміст нітратів у молоці та метгемоглобіну у крові корів як показник поживної цінності зимових раціонів. Науковий вісник Львівського національного університету ветеринарної медицини та біотехнологій імені С.З. Гжицького. 2008. Т. 10. № 3 (38). Ч. 1. С. 162–164.

Самойленко А.О., Бухикало А.А. Ацидоз рубця. Modern directions of scientific research development : the 6th International scientific and practical conference, Chicago, 24–26 November 2021. Chicago, USA, 2021. Р. 27.

Черненко О.М., Черненко О.І., Cанжара Р.А., Соколан А.К. Нітрати в молоці корів з різною реакцією на стрес. Актуальні проблеми підвищення якості та безпеки виробництва й переробки продукції тваринництва : матеріали Науково-практичної конференції,14 лютого 2020 р. Дніпро, 2020. С. 174–176.

Ayaş R. Nitrate metabolism in ruminants. Current Research in Veterinary Medicine. 2024. № 2. Р. 31–46.

Ayaş R. Nitrate toxication in ruminants. A vıew of agrıculture from an academıc perspectıve. 2024. № 1. Р. 143–156.

Bal-Prylypko L.V., Patyka M.V., Leonova B.I., Starkova E.R., Brona A.I. Trends, achievements and prospects of biotechnology in the food industry. Mikrobiolohichnyi zhurnal. Kiev, 2016. Т. 78. № 3. Р. 99–111. DOI: 10.15407/microbiolj78.03.099.

Chamandust S., Mehrasebi M.R., Kamali K., Solgi R., Taran J., Nazari F., Hosseini M.J. Simultaneous determination of nitrite and nitrate in milk samples by ion chromatography method and estimation of dietary intake. International journal of food properties. 2016. Vol. 19. Р. 1983–1993. DOI: 10.1080/10942912.2015.1091007.

Chetty A.A., Prasad S. Flow injection analysis of nitrate and nitrite in commercial baby foods. Food Chemistry. 2016. Vol. 197. Part A. Р. 503–508. DOI: 10.1016/j.foodchem.2015.10.079.

Commission Regulation (EC) № 1881/2006 of 19 December 2006. Setting maximum levels for certain contaminants in foodstuffs.

Croitoru M.D., Szénási D.A., Fülöp I. Presence of nitrate and nitrite in cow forage, plasma, and milk. Acta Alimentaria. 2015. № 44 (1). Р. 68–75.

GB 2761-2017, GB 2762-20171. China: China releases standard for maximum levels of mycotoxins in foods.

Hord N.G., Tang Y., Bryan N.S. Food sources of nitrates and nitrites: the physiologic context for potential health benefits. The American Journal of Clinical Nutrition. 2009 Vol. 90. Issue 1. Р. 1–10. DOI: 10.3945/ajcn.2008.27131.

Hord N.G., Ghannam J.S., Garg H.K., Berens P.D., Bryan N.S. Nitrate and nitrite content of human, formula, bovine, and soy milks: implications for dietary nitrite and nitrate recommendations. Breastfeeding Medicine. 2011. Vol. 6. № 6. Р.393–399. DOI: 10.1089/bfm.2010.0070.

Khosrokhavar R., Hosseini M.J., Amini M., Pirali-Hamedani M., Ghazi-Khansari M., Bakhtiarian A. Validation of an analytical methodology for determination of oxytetracycline residue in milk by HPLC with UV detection. Toxicology Mechanisms and Methods. 2008. Vol. 18. Issue 4. Р. 351–354. DOI: 10.1080/15376510701610984.

Kukhtyn M., Horiuk Y., Yaroshenko T., Laiter-Moskaliuk S., Levytska V., Reshetnyk A. Monitoring the content of nitrates in vegetables and the influence of the pickling technology on the denitrification process. Eureka: Life Sciences. 2018. № 1. Р. 11–18. DOI: 10.21303/2504-5695.2018.00528.

Licata P., Naccari F., Di Bella G., Tur L., Martorana V., Dugo G.M. Inorganic Anions in goat and ovine milk from calabria (Italy) by suppressed ion chromatography. Food additives and contaminants. Part a, chemistry, analysis, control, exposure, & risk assessment. 2013. Vol. 30. Issue 3. Р. 458–465. DOI: 10.1080/19440049.2012.747222.

Lin M. Nitrate addition and rumen fermentation in dairy cattle. Animal feed science and technology. 2015. Vol. 209. Р. 23–32.

Mohammadpour A., Samaei M.R., Baghapour M.A., Alipour H., Isazadeh S., Azhdarpoor A., Khaneghah A.M. Nitrate concentrations and health risks in cow milk from Iran: insights from deterministic, probabilistic, and ai modeling. Environmental Pollution. 2024. 341. Р. 122901.

Nolan J.V., Godwin I.R., de Raphélis-Soissan V., Hegarty R.S. Managing the rumen to limit the incidence and severity of nitrite poisoning in nitrate-supplemented ruminants. Animal Production Science. 2016. № 56 (8). Р. 1317–1329.

Pyskiv S.I., Kuhtyn M.D. Monitoring nitrate content in milk. Scientific Messenger of LNU of Veterinary Medicine and Biotechnologies. Series “Food Technologies”. 2018. № 20 (85). Р. 41–45.

Sindelar J.J., Milkowski A.L. Human safety controversies surrounding nitrate and nitrite in the diet. Nitric oxide. 2012. Vol. 26. Issue 4. Р. 259–266. DOI: 10.1016/j.niox.2012.03.011.

Sklyar O.I., Ulko L.H., Musiienko O.V., Hrek V.A. Production of quality and safe cow’s milk. Bulletin of sumy national agrarian university. The series: veterinary medicine. 2023. № 3 (62). Р. 86–91. DOI: 10.32782/bsnau.vet.2023.3.12.

Tai Sheng Yeh, Shao Fu Liao, Chia Yuan Kuo, Wen Ing Hwang. Investigation of the nitrate and nitrite contents in milk and milk powder in Taiwan. Journal of food and drug analysis. 2013. Vol. 21. № 1. Р. 73–79. DOI: 10.6227/jfda.2013210109.

Winter J.W., Paterson S., Scobie G., Wirz A., Preston T., McColl K.E. N-Nitrosamine generation from ingested nitrate via nitric oxide in subjects with and without gastroesophageal reflux. Gastroenterology. 2007. Vol. 133. Р. 164–174. DOI: 10.1053/j.gastro.2007.04.047.

Bahadoran Z., Mirmiran P., Jeddi S., Azizi F., Ghasemi A., Hadaegh F. Nitrate and nitrite content of vegetables, fruits, grains, legumes, dairy products, meats and processed meats. Journal of food composition and analysis. 2016. Vol. 51. Р. 93–105. DOI: 10.1016/j.jfca.2016.06.006.

##submission.downloads##

Опубліковано

2025-08-29